Waarom een volledige slaapcyclus zo belangrijk is
Net als eten en drinken is slapen een levensbehoefte. Voldoende slaap is essentieel om je lichaam en geest gezond te houden en goed te functioneren overdag.
Wat er gebeurt tijdens je slaap
Het lichaam herstelt
Terwijl we slapen, is ons lichaam in rust stand. Zo kan het fysiek herstellen van alle activiteiten van overdag. Je kan het bekijken als batterijen die ‘s nachts opgeladen worden en doorheen de dag leeglopen.
De hersenen verwerken en ordenen informatie
Hoewel je lichaam rust krijgt, zijn je hersenen in sommige fases van je slaap wel heel actief. Ze verwerken gebeurtenissen en informatie van de dag en verplaatsen de informatie van het korte- naar het langetermijngeheugen.
Slapen verhoogt je weerstand
Tijdens de fase van de diepe slaap maakt je lichaam afweerstoffen aan die je beschermen tegen virussen, bacteriën en allergieën. Voldoende slaap zorgt er dus voor dat je minder snel ziek wordt.
Om al die voordelen uit je slaap te halen, is het belangrijk dat je je volledige slaapcyclus doorloopt. Zo’n cyclus bestaat uit vier fases.
Welke fases zijn er in je slaap?
Slaapfase 1: de inslaapfase
De inslaapfase is de fase waarin je overgaat van wakker zijn naar slapen. Langzaam vallen je ogen dicht, neemt je hersenactiviteit af en val je in slaap. Deze overgangsfase duurt maar drie tot vijf minuten. Tijdens de inslaapfase slaap je nog maar heel licht, waardoor je nog makkelijk wakker wordt van geluiden, licht of andere prikkels.
Slaapfase 2: de lichte slaap
Tijdens de lichte slaap ontspannen je spieren steeds meer en wordt je ademhaling rustiger. Je slaapt diep genoeg en zal dus niet snel gewekt worden, maar nog niet diep genoeg om echt uitgerust te zijn. De fase van de lichte slaap duurt tussen 30 en 50 minuten. Word je soms wakker met het gevoel dat je nog niet hebt geslapen, maar is er wel al een half uur voorbij? Dan bevond je je waarschijnlijk in de inslaapfase. Zowat de helft van de totale slaapduur bevind je je in deze fase.
Slaapfase 3: de diepe slaap
Na de lichte slaap ga je langzamer ademen, ontspannen je spieren nog verder en verlaagt je hartslag: dat is de overgangsfase naar de diepe slaap. De diepe slaap duurt zo’n 20 minuten en is eigenlijk de belangrijkste slaapfase: deze heeft je lichaam nodig om te herstellen. Tijdens deze periode is je lichaam volledig ontspannen en bouwt het energie op voor de volgende dag. In de diepe slaap word je niet makkelijk wakker. Als je toch wakker wordt, zal je gedesoriënteerd zijn en je slaapdronken voelen. Het percentage diepe slaap ligt per nacht tussen 15 en 25 procent.
Slaapfase 4: de remslaap of droomfase
De remslaap kenmerkt zich door snelle oogbewegingen of rapid-eye-movement. Vandaar ook de naam ‘remslaap’. De remslaap zorgt voor het emotionele herstel van je lichaam. In deze fase worden je ademhaling en hartslag onregelmatig en hoewel de spieren in je armen en benen ontspannen, zijn je hersenen wel heel actief: ze verwerken nu de gebeurtenissen van de dag en geven ze een plaats. Dit is dan ook de fase waarin je het meest droomt. Omdat je hersenen actief zijn, ben je meteen vrij alert als je ontwaakt in deze fase.
Gemiddeld duurt de remslaap zo’n twintig minuten. Hoe langer je slaapt, hoe langer de fases van remslaap duren: aan het einde van de nacht kan ze tot wel 45 minuten duren. De dromen tijdens die fase zal je je nog levendig herinneren als je ontwaakt.
Hoelang duurt een slaapcyclus?
Na 90 tot 120 minuten heb je een volledige slaapcyclus doorlopen en heb je dus de vier fases doorgemaakt. Na zo’n slaapcyclus word je altijd heel even wakker, meestal zo kort dat je het zelf niet beseft. Je slaap krijgt dan een korte ‘reset’. Daarna val je terug in slaap en start er een nieuwe slaapcyclus. Per nacht ga je vier tot vijf keer door een slaapcyclus.
Kernslaap en restslaap
De eerste cycli van je nachtrust zijn de belangrijkste: die periode noemen we de kernslaap. Tijdens die eerste vier tot vijf uur beleven we een groot deel van onze droomslaap en zijn de fases diepe slaap het langst. De kernslaap is dus belangrijk voor de recuperatie van je lichaam, zowel mentaal als fysiek. Slaap je in de eerste cycli ongestoord? Dan heeft dat een positieve invloed op je energie en je humeur de volgende dag.
Na de kernslaap worden de slaapcycli telkens korter omdat er alsmaar minder herstel nodig is. De periode van kortere slaapcycli noemen we de restslaap. Die fase bestaat vooral uit de remslaap waarin je veel levendige dromen hebt en uit periodes van lichte slaap. Omdat je je ‘s ochtends meestal in die fase bevindt en dus licht slaapt, word je makkelijker wakker van prikkels zoals licht of geluid.
Hoeveel slaap heb je nodig per nacht?
Hoeveel slaap je exact nodig hebt, hangt af van verschillende factoren en is voor een groot deel persoonlijk. Het is voor iedereen wel aangewezen om minstens vijf uur te slapen, omdat je dan de kernslaap doormaakt met de langste diepe slaap-fases.
Het grootste deel van de bevolking heeft zes tot negen uur slaap nodig. Een ander deel is kortslaper of langslaper: kortslapers kunnen goed functioneren met minder dan zes uur slaap en langslapers hebben meer dan negen uur slaap nodig. Vraag je je af of je voldoende slaapt? Dat kan je merken aan hoe je je voelt overdag. Kan je de hele dag functioneren zonder slaperig te worden? Dan slaap je waarschijnlijk voldoende. Ben je humeurig, heb je vaak moeite om je ogen open te houden of om aandachtig te blijven? Dan kan je wat meer slaap gebruiken.
Hoe ouder je wordt, hoe minder slaap je nodig hebt
Kleine kinderen hebben veel meer slaap nodig dan volwassenen. Senioren hebben dan weer vaak voldoende geslapen na zo’n 6,5 uur. Je slaapbehoefte neemt dus af naarmate je ouder wordt. Ook je slaapstructuur en slaapkwaliteit verandert: hoe ouder je wordt, hoe oppervlakkiger je slaapt en hoe vaker je slaap onderbroken wordt. Dit verklaart ook dat veel oudere mensen middagdutjes doen.
Slaapbehoefte als graadmeter
Vanaf het moment dat je opstaat bouw je een slaapbehoefte op. Hoe meer fysieke activiteiten of mentale inspanningen je doet overdag, hoe groter die slaapbehoefte wordt. Heb je gesport, had je een drukke of mentaal zware dag? Dan zal je ‘s avonds meer slaapbehoefte hebben dan wanneer je de hele dag in alle rust hebt stilgezeten.
Slecht slapen: wat kan je eraan doen?
Word je ‘s ochtends doodmoe wakker of heb je het gevoel dat je de hele nacht wakker hebt gelegen? Dan is de kwaliteit van je slaap niet goed. Meestal liggen zaken zoals stress, ziekte, onvoldoende beweging of een slechte slaapomgeving aan de basis van onrustige nachten.
Wij staan voor je klaar
Heb jij een vraag? Je kunt via de mail of telefonisch contact met ons opnemen. Voor persoonlijk advies kun je het beste direct met een slaapadviseur, langskomen in één van onze winkels of een afspraak maken op een tijdstip naar keuze.
Heb je een algemene vraag?
Stuur ons eenvoudig een e-mail via ons contactformulier.
Liever telefonisch contact?
Bel dan naar: 085 0687 777
Ma-Vr 8:30 - 20:00 uur | Za 08:30 - 17:00 uur
Bel direct met een slaapadviseur
Telefoonnummer: 085 0687 500
Ma-Vr 9:00 - 20:00 uur | Za 09:00 - 18:00 uur | Zo 11:00 - 18:00 uur